Achteraf een andere erfgenaam!

31 - 10 -2019

Als kinderen geboren worden binnen een huwelijk, hebben zij automatisch twee ouders. Ook samenwoners kunnen door erkenning beide juridisch ouder worden van een kind. Maar niet alle kinderen hebben juridisch twee ouders.

Het is mogelijk om via de rechter ouderschap vast te laten stellen. Deze procedure biedt de mogelijkheid het ouderschap vast te stellen in de situatie dat de persoon van wie het ouderschap kan worden vastgesteld, daartoe zelf geen stappen onderneemt of kan ondernemen. Door de vaststelling van het ouderschap wordt het kind juridisch aan de ouder verbonden. Sinds 2014 kan de vaststelling van het ouderschap betrekking hebben op zowel een man als een vrouw. Bijna altijd gaat dit echter over de vader, de zogenaamde vaderschapsactie.

Ook voor het erfrecht heeft de vaststelling van het ouderschap gevolgen. Soms wordt pas na overlijden een gerechtelijke vaststelling van het ouderschap ingesteld. Dit kan ertoe leiden dat de erfenis naar de kinderen gaat, terwijl iemand anders dacht al die tijd erfgenaam te zijn.

De rechter moest zich eerder dit jaar buigen over de volgende situatie.

Een man (Frank) overlijdt zonder dat hij een testament heeft gemaakt. Zijn ouders leven al niet meer, hij is niet gehuwd maar hij heeft wel een broer, John. Een paar weken na het overlijden laten de biologische (niet erkende) kinderen van Frank (Eva en Dirk) weten aan zijn broer John dat zij aanspraak maken op de erfenis van Frank. Ze dienen bij de Rechtbank een verzoek in om het vaderschap van Frank vast te laten stellen.
Ondertussen stapt John naar een notaris om een verklaring van erfrecht op te stellen. Daarin wordt vermeld dat John de enig erfgenaam van zijn broer Frank is. De notaris is vooraf uiteraard nagegaan bij de gemeente of Frank kinderen had en daar is een negatief bericht op ontvangen. John licht de notaris niet in over de mededeling van de biologische kinderen aan hem.
John verzwijgt voor de notaris wat hij weet van het voornemen van Eva en Dirk.
Later stelt de Rechtbank het vaderschap van Frank vast, waardoor Eva en Dirk met terugwerkende kracht vanaf de geboorte de kinderen van Frank zijn en daarmee de enige erfgenamen van Frank.

Eva en Dirk vragen aan de Rechtbank een verklaring voor recht dat oom John zich onrechtmatig heeft gedragen door zich met behulp van de verklaring van erfrecht de erfenis van Frank toe te eigenen.

Hoewel John op het moment dat hij de nalatenschap van Frank aanvaardde, wettelijk bevoegd was om de nalatenschap te aanvaarden, kan ook bevoegd handelen onder bepaalde omstandigheden onrechtmatig zijn. De rechter vindt dat John onder de gegeven omstandigheden richting Eva en Dirk onrechtmatig heeft gehandeld. Hij wist immers van hun bestaan en zij beweerden de kinderen van Frank te zijn. John wist bovendien dat door Eva en Dirk een vaderschapsactie werd ingesteld. Als die zou slagen, zou niet hij, maar zouden Eva en Dirk de erfgenamen van Frank zijn. Ook stond vast dat eerder notarissen aan wie John had verzocht om een verklaring van erfrecht, dit geweigerd hadden vanwege de eventuele aanspraken van Eva en Dirk (aan hen had John wel over Eva en Dirk verteld).
De rechter vond dat deze weigering in het belang van de afstammelingen door de notarissen  was toegestaan.
John was verplicht om de notaris op de hoogte te stellen van het bestaan van Eva en Dirk en hun aanspraak op de erfenis. Door onder deze omstandigheden toch een verklaring van erfrecht op te laten stellen heeft John de beschikking gekregen over de erfenis van Frank. Daarmee heeft John naar eigen goeddunken gehandeld, wetende dat misschien later zou blijken dat hij hier geen recht op had.
Op die manier heeft hij geld aan de nalatenschap onttrokken en gehandeld in strijd met de belangen van Eva en Dirk.