Alleen 11-jarig zoontje was erfgenaam

7 - 7 -2016

Dat het verstandig is om een testament vooral bij grote gebeurtenissen, zoals de geboorte van een kind, (toch) te laten aanpassen blijkt uit de volgende uitspraak van Hof Den Haag van 10 juni jl.

In 2003 laat Kees een testament opmaken waarin, indien hij zonder afstammelingen zou overlijden, zijn vriendin Manon tot enig erfgenaam wordt benoemd. De tekst was als volgt:

Voor het geval ik overlijd voor mevrouw X (Manon), geboren te Y op Z, hierna te noemen: partner:
- ongehuwd en niet als partner geregistreerd,
- zonder achterlating van afstammelingen,
benoem ik mijn partner tot mijn enige erfgenaam.

Kees en Manon waren niet getrouwd en waren ook geen geregistreerd partnerschap aangegaan. Wel hadden zij een samenlevingscontract opgemaakt. Daarin hadden Kees en Manon elkaar aangewezen als partner voor het nabestaandenpensioen en een verblijvensbeding opgenomen voor de eigen woning. In 2004 werd hun zoon Tom geboren. Kees heeft zijn testament niet aangepast na de geboorte van Tom. In 2013 komt Kees te overlijden.

In de notariële verklaring van erfrecht deelt de notaris mee dat Kees in zijn testament niet is afgeweken van de erfopvolging volgens de wet en dat namens Tom bij de griffie van de rechtbank de verklaring is afgelegd dat de nalatenschap ten behoeve van de minderjarige Tom is aanvaard onder het voorrecht van boedelbeschrijving. De notaris verklaart dat Manon in haar hoedanigheid van ouder, uitoefenende het ouderlijk gezag over Tom, als enig rechthebbende bevoegd is deze goederen te beheren en daarover te beschikken.

De inmiddels 11–jarige Tom krijgt vervolgens een aanslag erfbelasting opgelegd naar een verkrijging ter grootte van de gehele nalatenschap minus de vrijstelling voor kinderen. Tom is echter van mening dat de aanslag te hoog is opgelegd, omdat partner Manon ook recht zou hebben op de helft van de nalatenschap.
Het kon volgens zoon Tom niet de bedoeling van zijn overleden vader Kees zijn geweest om zijn moeder Manon van de nalatenschap uit te sluiten.

Enig erfgenaam
Het gerechtshof in Den Haag stelde echter net als daarvoor Rechtbank Den Haag voorop dat de erfbelasting voor wat betreft de vraag wie erfgenaam is, aansluit bij het testament van de erflater. Partner Manon was in het testament aangewezen als erfgenaam in het geval er geen afstammelingen waren. Nu uit het testament niet bleek dat Manon recht had op een deel van de nalatenschap, was slechts zoon Tom als erfgenaam van Kees aan te merken. Dat de intentie zou bestaan bij Kees om zijn vererving anders te regelen in die zin dat partner Manon ook tot erfgenaam zou moeten aangemerkt als erfgenaam in het geval er wel afstammelingen zouden zijn, was niet op te maken uit het testament of uit het samenlevingscontract. Ook een verklaring van de ouders van Kees deed aan dit oordeel niets af.
Met de bepalingen in het samenlevingscontract (o.a. aanwijzing nabestaandenpensioen) is beoogd uitvoering te geven aan de verzorgingsgedachte die in het samenlevingscontract wordt uitgesproken. Het Hof ziet geen aanwijzingen om aan te nemen dat uit de verzorgingsgedachte in het samenlevingscontract moet volgen dat het testament niet juist zou zijn. Het samenlevingscontract en het testament waren op dezelfde dag opgemaakt.

Er was volgens het Hof ook geen sprake van een ongelukkige redactie van het testament zodat beweerd zou kunnen worden dat Manon tegen de wil van Kees uitgesloten werd van de nalatenschap. Bovendien bleek nergens uit dat Kees zou zijn vergeten om het testament aan te passen. De in het testament opgenomen erfstelling sluit immers reeds in dat rekening is gehouden met het al dan niet bestaan van eventuele afstammelingen.
Het Hof was van mening dat de aanslag terecht en naar het juiste bedrag aan zoon Tom is opgelegd.

De meeste mensen zijn zich niet dagelijks bewust van de inhoud van hun testament. Laat bij grote gebeurtenissen en gewijzigde omstandigheden uw testament nakijken door de notaris die dan nog eens uitlegt hoe het testament uitwerkt in de nieuwe situatie. Daarmee voorkomt u problemen voordat het te laat is.