Codicil

18 - 12 -2014

De meeste (juridische) wensen voor na uw overlijden dienen te worden opgenomen in een testament. Sommige zaken kunt u echter zelf thuis vastleggen in een codicil.
In een codicil kunt u zaken regelen als aan wie u meubels, boeken, sieraden en kleding wilt nalaten. Ook wensen over begrafenis of crematie kunnen hierin opgenomen worden.
Een codicil moet aan drie eisen voldoen: de tekst moet met de hand geschreven zijn, er hoort een datum boven te staan en het document moet zijn voorzien van uw handtekening. Is hiervan sprake, dan is het codicil even rechtsgeldig als een testament. Als u bijvoorbeeld heeft opgeschreven dat uw beste vriend uw horloge mag hebben, dan is uw zoon verplicht om het uurwerk af te staan. U dient de wensen wel heel nauwkeurig te specificeren: het moet duidelijk zijn om welke voorwerpen het gaat.
Een voordeel van een codicil is dat het gratis is. U kunt het document zelf opstellen, bewaren en op elk gewenst moment aanpassen, zonder dat u hiervoor naar een notaris hoeft.
Maar er kleven ook nadelen aan zo’n ‘home made uiterste wil’ zoals het ontbreken van bewijskracht. Bij een testament heeft de notaris vastgesteld dat de klant bij ondertekening van het document in beginsel wilsbekwaam was en dat hij het document ook persoonlijk heeft ondertekend. Zet iemand vraagtekens bij het testament, dan moet diegene bewijzen dat het niet betrouwbaar is. Bij een onderhandse akte zoals een codicil, ligt de bewijslast andersom. Als iemand dat document in twijfel trekt, moeten anderen aantonen dat de handtekening niet is vervalst en dat de opsteller van het document bij ondertekening wilsbekwaam was. Stelt u een codicil op, dan loopt u het risico dat er na uw dood discussie over ontstaat en dat uw wensen niet worden gehonoreerd.
Een ander minpunt is dat het codicil minder goed vindbaar is. Een testament wordt bij de notaris bewaard in een brandvrije kluis en daarnaast nog geregistreerd bij het Centraal Testamenten Register. Een codicil daarentegen moet u zelf bewaren. Dit kan ertoe leiden dat de nabestaanden het document niet of pas heel laat vinden. Ook kan het document door een erfgenaam moedwillig worden achtergehouden, omdat hij zich niet kan vinden in de inhoud. Als uw zoon bijvoorbeeld ontdekt dat het horloge aan een ander is vermaakt, kan hij het codicil verscheuren, zonder dat er een haan naar kraait.
Een derde nadeel van een codicil is dat u er lang niet alles in kunt vastleggen. Wensen over de verdeling van uw vermogen, zoals uw spaargeld, beleggingsportefeuille of woning, kan alleen in een testament worden opgenomen. Ook mag sinds 2003 in het codicil geen executeur meer worden aangewezen die de nalatenschap afhandelt. Dit hoort eveneens thuis in een testament.
Verder mag in een codicil geen algemene uitsluitingsclausule opgenomen worden, waarin wordt vastgelegd dat de erfgenamen de nalatenschap niet hoeven delen met hun partner. Deze algemene clausule kan alleen in een testament worden vermeld. Wel kunt u bij de spullen die in het codicil worden genoemd vermelden dat deze niet vallen in de gemeenschap van goederen waarin de erfgenaam is getrouwd. Bij een eventuele echtscheiding blijven deze spullen dan buiten de boedelverdeling.
Ondanks deze nadelen, kan een codicil een mooi middel vormen om enkele specifieke wensen vast te leggen, als aanvulling op uw testament. U kunt bijvoorbeeld enkele voorwerpen toewijzen aan niet-erfgenamen. Mocht u later van mening veranderen, dan kunt u eenvoudig het oude codicil vervangen.