Geregistreerd partnerschap en samenlevingscontract: wat is eigenlijk het verschil?

18 - 5 -2017

Lang niet iedereen is op de hoogte van de verschillen tussen een geregistreerd partnerschap en een samenlevingscontract. De vraag wat de verschillen eigenlijk zijn, wordt mij regelmatig gesteld. In beide gevallen leg je zaken vast, maar de regelingen lijken in veel opzichten helemaal niet op elkaar. In deze column besteed ik aandacht aan enkele verschillen.

Wat is het en hoe regelt u het?
Het geregistreerd partnerschap is een bij wet geregelde vorm van samenleven. Eigenlijk komt het er op neer dat het partnerschap geschikt is voor mensen die hun vorm van samenleven formeel willen maken, maar niet in het huwelijk willen treden. Geregistreerd partnerschap wordt formeel vastgelegd bij de gemeente door de ambtenaar van de burgerlijke stand. Geregistreerd partnerschap heeft vermogensrechtelijk dezelfde gevolgen als een huwelijk. Net als bij een huwelijk kan partnerschap worden gesloten in gemeenschap van goederen óf onder specifieke voorwaarden.
Het samenlevingscontract is een document waarin u afspraken maakt over de kosten van de huishouding en over uw eventuele gemeenschappelijke bezittingen. Ook wordt dikwijls een regeling getroffen voor de gemeenschappelijke eigendommen bij overlijden of als u uit elkaar zou gaan. Bovendien kunt u elkaar aanwijzen als begunstigde voor een partnerpensioen. Let wel: met een samenlevingscontract ontstaat geen gemeenschap van goederen: ieders bezittingen (en schulden) blijven privé. Om erkend te worden door de Belastingdienst, dient een samenlevingscontract te worden vastgelegd bij de notaris.

Wel of geen erfgenamen?
Evenals bij een huwelijk wordt u bij een geregistreerd partnerschap automatisch elkaars wettelijke erfgenaam. Bij een samenlevingscontract is dit niet automatisch het geval. In een samenlevingscontract kan wel een verblijvensbeding bij overlijden voor gemeenschappelijke goederen worden opgenomen. Maar als u ook privé-goederen aan de partner wilt nalaten, dient een testament te worden opgemaakt.
Ook bij geregistreerd partnerschap is een testament opmaken echter zinvol. Niet zozeer dus om elkaars erfgenaam te worden, maar wel voor als de laatste van beide partners overlijdt. Zonder testament erft bij overlijden van de laatste partner alleen de familie van de langstlevende partner. Dat kan als oneerlijk worden ervaren. Om die reden maken zowel gehuwden als geregistreerd partners een testament voor het geval diegene als laatste (zonder kinderen) zou overlijden. Vaak worden dan beide families voor gelijke delen als erfgenamen benoemd.

Einde relatie.
Voor het beëindigen van een geregistreerd partnerschap zonder rechter heeft u een advocaat of notaris nodig met wie u samen een overeenkomst opmaakt. In de overeenkomst staat dat u het geregistreerd partnerschap wilt beëindigen. Ook maakt u afspraken over bijvoorbeeld de partneralimentatie en pensioen. Indien er minderjarige kinderen zijn dan begint de procedure met een verzoekschrift dat uw advocaat naar de rechtbank stuurt. Bij het verzoek moet u een ouderschapsplan meesturen. De procedure voor het beëindigen van een geregistreerd partnerschap via de rechter is hetzelfde als bij een echtscheiding na een huwelijk. De overeenkomst (zonder rechter) of beschikking (via rechter) moet ingeschreven worden in de registers van de burgerlijke stand.
Een samenlevingscontract eindigt in principe automatisch als u niet meer samen woont. In het contract kan geregeld zijn dat u elkaar wel een aangetekende brief moet sturen. En als u samen kinderen heeft, dient eveneens een ouderschapsplan opgesteld te worden.

Alimentatieplicht?
Voor geregistreerde partners (en gehuwden) geldt een wettelijke alimentatieregeling. Maar na beëindiging van een samenlevingscontract daarentegen, hoeft u de partner (of uw partner u) geen alimentatie te betalen, tenzij u daarover vrijwillig afspraken maakt.

Door een samenlevingscontract verandert de burgerlijke staat niet. In een notariële akte wordt de burgerlijke staat vermeld. Bij samenwoners wordt dan gemeld dat de persoon ongehuwd is. Regelmatig zeggen cliënten dan dat dit partnerschap moet zijn. Dat is echter niet het geval. Zoals uit het bovenstaande blijkt, bent u na het sluiten van een samenlevingscontract geen geregistreerd partner, maar nog steeds ongehuwd en niet als partner geregistreerd.