Het geheime dagboek van Hendrik Groen

14 - 6 -2018

Wellicht heeft u begin dit jaar de populaire serie  "het geheime dagboek van Hendrik Groen" gevolgd.
Niet alleen leren we daarin André van Duin van zijn serieuze kant kennen, het is vooral een serie over ouderen in een verzorgingsinstelling waarin de praktische problemen van ouder worden volop voorbij komen.
Zo kan bijvoorbeeld Eefje na een beroerte niet meer praten. Hendrik kan echter weinig doen, omdat zijn relatie met Eefje geen enkele status heeft, al heeft hij wel een goede verstandverhouding met de dochter van Eefje.
Hoe het is om machteloos te zijn wanneer je met al je goede bedoelingen iemands belangen graag wil behartigen, ondervond Hendrik aan den lijve. Belangenbehartiging kan zowel op financieel/zakelijk gebied als op medisch gebied noodzakelijk zijn.

Hendrik kon zonder enige status bij zijn hulpverlening dus geen inlichtingen of informatie van instanties krijgen. Een instelling/organisatie is gebonden aan regels en heeft te maken met de bescherming van privacygevoelige gegevens. Waar een wil is, is niet altijd ook een weg, omdat de bevoegdheid om te handelen ontbreekt.

Hoe had ervoor gezorgd kunnen worden dat Hendrik wel bevoegdelijk zijn hulp had kunnen aanbieden?

Een mogelijke uitkomst zou zijn het opstellen van een levenstestament bij de notaris. In een levenstestament kunt u een of meer belangenbehartigers aanwijzen. Deze perso(o)n(en) kan/kunnen dan namens u handelen op het moment dat u het zelf niet meer kunt. Tevens wordt een levenstestament geregistreerd bij het Centraal Levenstestamentenregister. Dit is een register dat wordt aangehouden door de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie waarin wordt aangetekend dat een levenstestament is opgemaakt. Iedere notaris in Nederland kan dit raadplegen. Het kan daardoor nooit kwijtraken, zoals dat in de serie wel gebeurde bij Eefje.

Ook kan in een levenstestament geregeld worden dat de belangenbehartiger namens u het woord kan doen bij de dokter als deze oordeelt dat u niet meer in staat bent tot uw eigen belangenbehartiging. Hendrik kon gelukkig goed met de dochter van Eefje overweg zodat hij via haar toch behulpzaam kon zijn. Maar wat nu als de kinderen in het buitenland verblijven en/of zelf niet in staat of geschikt zijn om uw belangen te behartigen en/of niet op één lijn zitten?

Bij onenigheid tussen kinderen kan een (lastig) kind naar de rechter stappen om zichzelf als bewindvoerder te laten aanwijzen. Recent las ik een uitspraak van de Rechtbank Zeeland/West Brabant waarin de rechter een bewind echter overbodig vond, omdat de belangenbehartiging al afdoende via een levenstestament was geregeld. Daarmee had moeder haar eigen vertegenwoordiger gekozen en aangewezen (een van de andere kinderen) aan wie zij haar belangenbehartiging zelf het meest toevertrouwde.  De rechter gaf hier voorrang aan boven de instelling van een bewind over het vermogen.

Vaak wordt de vraag gesteld of het levenstestament in het “gewone” testament kan worden verwerkt. Dit is echter niet mogelijk, omdat het gewone testament pas na overlijden werkt en dan pas “boven water” komt. Het levenstestament is echter juist bedoeld om tijdens leven van pas te komen en vervalt bij overlijden. Dit is niet met elkaar verenigbaar en daarom moet een levenstestament in een afzonderlijke akte worden vastgelegd.

Wat kunt u regelen?
Wie de (financiële) zaken beheert, wie de woning kan verkopen en wanneer, wie belastingtechnisch gunstig schenkingen kan doen en aan wie, wie uw persoonsgebonden budget regelt en voorts onder meer een medische volmacht, enzovoorts. In een persoonlijk gesprek komt het allemaal aan de orde.

Ouderdom komt wellicht met gebreken, maar een deel van het zakelijke ongemak kan met een levenstestament worden voorkomen.