Het gevecht om de erfenis van een jong stel

21 - 3 -2019

Door het huwelijk word je niet alleen elkaars echtgenoten maar ook elkaars enige erfgenamen, indien je overlijdt zonder kinderen en zonder testament. Dit vinden jonge stellen vaak prima en daarom wordt het maken van een testament bij het aangaan van een huwelijk nogal eens onnodig gevonden.
Wanneer echtgenoten tegelijk overlijden of wanneer de volgorde van overlijden niet kan worden vastgesteld (bijvoorbeeld bij een vliegtuigcrash), heeft iedere echtgenoot de eigen familieleden als erfgenamen en erven de echtgenoten niet eerst van elkaar. De erfenissen worden dan over twee families verdeeld. Niet per se in gelijke delen overigens, want dat hangt af van de bezittingen van de beide partners.

Maar als de laatste echtgenoot van een echtpaar zonder kinderen overlijdt en die echtgenoot geen testament gemaakt heeft, zijn de familieleden van die laatst overleden echtgenoot de enige erfgenamen (van het gezamenlijke vermogen). Het maakt daarbij niet uit hoe snel het tweede overlijden volgt op het eerste overlijden.
Het ligt misschien niet voor de hand dat echtgenoten beiden kort na elkaar overlijden, maar het kan toch zomaar gebeuren dat een jong stel op weg naar een festival, de meubelboulevard of zelfs op hun huwelijksreis bij een noodlottig ongeval betrokken raakt.
Dan kunnen de gevolgen voor de betrokken families aanleiding zijn om tegen elkaar te procederen.

Zo ook de families van het jonge paar dat in juni 2016 met elkaar trouwt en op huwelijksreis in de Dominicaanse Republiek, kort na elkaar, (twaalf dagen na de huwelijkssluiting) komt te overlijden door een voedselvergiftiging. Gingen de krantenkoppen eerst over de oorzaak van hun overlijden, inmiddels gaat het over de juridische gevolgen.
Vanwege de strijd die tussen de erfgenamen is losgebarsten, deed de Rechtbank Den Haag in januari jl. een opmerkelijke uitspraak.
De man en de vrouw hadden geen testament opgemaakt en ze hadden geen kinderen. Vast staat dat de vrouw voor de man overleed (een half uur eerder). De man was daardoor enig erfgenaam van de vrouw. De familieleden van de man waren enig erfgenamen van de man.

De familie van man claimde de gehele nalatenschap (spaargeld en de overwaarde van de woning). De Rechtbank dacht daar echter anders over. Die vond dat sprake was van een zeer uitzonderlijke situatie. Het echtpaar was overleden aan dezelfde oorzaak. De Rechtbank oordeelde dat het (gezien deze omstandigheden) vasthouden aan de wet, waardoor de hele erfenis bij de familie van de man terecht kwam, indruiste tegen het rechtsgevoel. Het was naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar.
De rechter vond dat de nalatenschappen over beide families verdeeld moesten worden, te weten naar de eigen erfgenamen van de man en de vrouw. De familie van de man heeft hoger beroep aangetekend.

Hoe sympathiek bedoeld ook, het is -op zijn zachtst gezegd- zeer opmerkelijk dat de Rechtbank met een beroep op de redelijkheid en billijkheid de wet volledig opzij schuift.
“Lex dura, sed lex” zeiden de Romeinen al: de wet kan hard uitvallen, maar het is nu eenmaal de wet. Erfgenaamschap geldt van rechtswege. Daarop hoef je geen beroep te doen en dat heeft met redelijkheid of billijkheid niets te maken. Anders zouden de rechters het nog wel eens heel druk kunnen gaan krijgen.
Wie de wettelijke gevolgen voor zichzelf niet acceptabel vindt, kan zelf zijn maatregelen nemen door een testament te maken. Zo eenvoudig is het. Het wachten is op de vervolguitspraak. Ik houd u op de hoogte.