Het gevecht om de erfenis van een jong stel; de uitkomst

18 - 6 -2020

In mei 2019 heb ik dit onderwerp in een column behandeld. De uitspraak in hoger beroep is aanleiding om het verhaal nu compleet te maken en af te ronden.

De casus:
Een in juni 2016 met elkaar getrouwd, jong stel komt op huwelijksreis in de Dominicaanse Republiek kort na elkaar te overlijden door een voedselvergiftiging.
De man en de vrouw hadden geen testament opgemaakt en ze hadden geen kinderen. Vast staat dat de vrouw een half uur eerder dan de man overleed. De man was daardoor enig erfgenaam van de vrouw. De familieleden van de man waren enig erfgenamen van de man.

De familie van de vrouw was het er niet mee eens dat de familie van de man de hele nalatenschap claimde en stapte naar de rechter. Rechtbank Den Haag gaf de familie van de vrouw in januari 2019 gelijk.
Die vond dat sprake was van een zeer uitzonderlijke situatie. Het echtpaar was overleden aan dezelfde oorzaak. De Rechtbank oordeelde dat het (gezien deze omstandigheden) vasthouden aan de wet, waardoor de hele erfenis bij de familie van de man terecht kwam, indruiste tegen het rechtsgevoel. Het was naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar.
De rechter vond dat de nalatenschappen over beide families verdeeld moesten worden, te weten naar de eigen erfgenamen van de man en de vrouw.
Deze uitspraak was echter zeer opmerkelijk en ik schreef in mijn eerdere column daarover het volgende:
“Hoe sympathiek bedoeld ook, het is -op zijn zachtst gezegd- zeer opmerkelijk dat de Rechtbank met een beroep op de redelijkheid en billijkheid de wet volledig opzij schuift. (…)
Wie de wettelijke gevolgen voor zichzelf niet acceptabel vindt, kan zelf zijn maatregelen nemen door een testament te maken. Zo eenvoudig is het. Het wachten is op de vervolguitspraak.”

De familie van de man ging in hoger beroep en kreeg gelijk van het Gerechtshof!
De man is gewoon enig erfgenaam van de vrouw. De familie van de man zijn de enige erfgenamen van de man. De familie van de vrouw vist derhalve achter het net. De man en de vrouw hadden dit kunnen voorkomen door een testament te maken.

Daarom nog een keer samengevat wie erfgenamen zijn bij een echtpaar zonder kinderen (zowel na huwelijk als geregistreerd partnerschap):
door het aangaan van een huwelijk of geregistreerd partnerschap word je elkaars enige erfgenamen.
Wanneer echtgenoten tegelijk overlijden of wanneer de volgorde van overlijden niet kan worden vastgesteld (bijvoorbeeld bij een vliegtuigcrash), heeft iedere echtgenoot de eigen familieleden als erfgenamen en erven de echtgenoten niet eerst van elkaar.
De erfenissen worden dan over twee families verdeeld. Niet per se in gelijke delen overigens, want dat hangt af van de bezittingen van de beide echtgenoten.
Maar als de laatste echtgenoot van een echtpaar zonder kinderen overlijdt en die echtgenoot geen testament gemaakt heeft, zijn de familieleden van die laatst overleden echtgenoot de enige erfgenamen (van het gezamenlijke vermogen).
Het maakt daarbij niet uit hoe snel het tweede overlijden volgt op het eerste overlijden.

De nieuwe uitspraak heeft bewezen dat het geen zin heeft voor de betrokken families om te procederen over vermeende onrechtvaardigheid van deze gevolgen. Het echtpaar had namelijk een testament moeten maken als zij van deze regels af hadden willen wijken.
De wet was en is dus eigenlijk zo klaar als een klontje!