Het nut van een levenstestament

19 - 6 -2014

Het nut van een levenstestament
In de praktijk merk ik dagelijks dat het levenstestament steeds populairder wordt, maar dat ook nog steeds vragen bestaan over wat hiermee nu precies bedoeld wordt.

Een “gewoon” testament wordt van kracht na overlijden. Een levenstestament  is bedoeld voor het geval u zelf niet meer kunt handelen tijdens leven. Het is een akte waarin volmachten en wensen zijn opgenomen, waardoor u het mogelijk maakt dat anderen namens u tekenen of verklaringen kunnen afleggen. De volmachten zijn algemeen, er worden meestal geen rechtshandelingen uitgesloten. Een levenstestament is geen “testament” in de strikt juridische betekenis, maar kan wel worden ingeschreven in het Centraal Levenstestamentenregister, zodat nagekeken kan worden of ooit een dergelijk document is gemaakt.

Wanneer een levenstestament?
Het spreekt vanzelf dat bij het ouder worden medische risico’s toenemen. Als een van de partners een hersenbloeding krijgt en daarna niet meer in staat blijkt te zijn een handtekening te zetten en zijn wil te verklaren, wordt het lastig bijvoorbeeld de gezamenlijke woning te verkopen. De wet geeft als oplossing dat een bewind kan worden ingesteld door de kantonrechter. Afgezien van de formaliteiten die daarvoor nodig zijn, zal daarna de bewindvoerder jaarlijks rekening en verantwoording aan de kantonrechter moeten afleggen. De kantonrechter bewaakt de belangen van degene van wie het vermogen onder bewind is gesteld. De kantonrechter zal het daarom meestal niet goedvinden dat de bewindvoerder schenkingen doet als er bijvoorbeeld geen sprake is van een “schenkingstraditie”.
Met een levenstestament worden deze belemmeringen voorkomen. De gevolmachtigde kan het huis verkopen en is geen verantwoording schuldig aan de kantonrechter maar aan de volmachtgever en later aan diens erfgenamen. In het levenstestament kunnen desgewenst over de rekening en verantwoording bijzondere regelingen worden opgenomen.

AWBZ en levenstestament
De regels met betrekking tot de AWBZ hebben het nut van een levenstestament nog vergroot. Stel dat de langstlevende vanwege bijvoorbeeld een hersenbloeding wordt opgenomen in een AWBZ instelling. In dat geval verhuist na enige tijd het huis van box 1 inkomstenbelasting naar box 3, met als gevolg dat al snel de hoge eigen bijdrage voor de AWBZ verschuldigd is. Omdat de AWBZ  twee jaar eerder als peiljaar heeft, zit het huis de eerste twee jaar nog in box 1, waardoor gedurende die periode de bijtelling nog meevalt. Met een levenstestament kan de gevolmachtigde schenkingen aan de kinderen doen of het erfdeel van vader of moeder uitbetalen, waardoor het box 3 vermogen daalt.
Onlangs heb ik op kantoor ervaren dat een levenstestament nuttig had kunnen zijn, indien dit opgemaakt was geweest. De langstlevende ouder was bij overlijden van de andere ouder al opgenomen in een AWBZ verzorgingstehuis en stond onder bewind. Bij verwerping van de nalatenschap zou het vermogen niet onnodig groter worden, waarvan de langstlevende “last” zou krijgen bij het bepalen van de eigen bijdrage. De bewindvoerder vroeg aan de kantonrechter om de nalatenschap namens de langstlevende echtgenoot te mogen verwerpen. Dit werd helaas niet toegestaan. Was de langstlevende niet onder bewind gesteld en had deze tijdig een levenstestament opgesteld, dan had namens deze de nalatenschap verworpen kunnen worden.

Andere verklaringen
In een levenstestament kunnen ook andere verklaringen worden opgenomen bijvoorbeeld of en onder welke omstandigheden gereanimeerd moet worden of niet.

Het levenstestament is bepaald geen standaardakte en toegespitst op de eigen wensen en  wordt voor u op maat gemaakt. Het geeft veel voldoening om op dergelijke wijze persoonlijk iets voor u te kunnen betekenen.