Het samengesteld gezin en de erfenis

24 - 2 -2022

Indien een ouder na een scheiding of het overlijden van de partner opnieuw trouwt of gaat samenwonen met iemand die niet de biologische ouder is van de eigen kinderen, spreken we over een samengesteld gezin. Soms heeft die nieuwe partner zelf ook kinderen. Soms krijgen de nieuwe partners samen ook kinderen.

Stel dat Bart en Lian trouwen en dat zij allebei al een kind hebben uit een eerdere relatie. Bart is de vader van Anniek (23 jaar) en Lian is de moeder van Tom (25 jaar). Ze zijn nog onder de oude wet getrouwd (voor 2018) en hebben daardoor de algehele gemeenschap van goederen. Zij hebben geen testamenten opgesteld.

Wat gebeurt er als Bart overlijdt?

Allereerst wordt de gemeenschap van goederen in tweeën gedeeld. De helft is al van Lian en behoort niet bij de nalatenschap van Bart.  De andere helft is de nalatenschap van Bart en die komt toe aan zijn twee erfgenamen: Lian en Anniek. Tom erft niet van Bart, ook al zijn Lian en Bart getrouwd. Als Bart had gewild dat Tom van hem zou erven, had hij een testament moeten maken, maar dat is niet gebeurd.
Door de wettelijke verdeling krijgt Lian automatisch de volledige beschikking over de bezittingen en schulden van Bart.  Anniek kan haar erfdeel niet meteen opeisen. Zij krijgt een vordering in geld op haar stiefmoeder Lian. Die kan Anniek pas opeisen als Lian zelf overlijdt, bij de erfgenamen van Lian (Tom).  Anniek moet dus wachten op het overlijden van haar stiefmoeder voordat zij de erfenis van haar vader Bart krijgt. Want zodra er een achterblijvende echtgenoot (of geregistreerd partner) is (Lian) én een eigen kind van de overledene, dan gelden de regels van de wettelijke verdeling.

Als Lian later overlijdt, dan is Tom haar enige erfgenaam. Anniek is niet de erfgenaam van Lian, want Lian heeft geen testament gemaakt. De helft van hetgeen van Bart was, kom zo uiteindelijk bij Tom terecht. Anniek heeft daarnaast een vordering op de nalatenschap van Lian en nu dus op Tom.

Als Bart had willen afwijken van de wettelijke regeling, had hij een testament moeten maken. En ook als Lian toch Anniek nog had willen laten erven, had zij een testament moeten maken.

In een testament kan veel geregeld worden, maar dat biedt niet altijd zekerheid dat na overlijden alles soepel zal verlopen. Echtgenoten stellen vaak kruislingse testamenten op en benoemen dan eigen kinderen en de stiefkinderen tot erfgenaam. Maar wat soms gebeurt is dat de langstlevende echtgenoot op enig moment -als de band met de stiefkinderen helaas is verwaterd- een nieuw testament opstelt en toch alleen de eigen kinderen benoemt als erfgenamen. Dat voelt voor de stiefkinderen dan niet eerlijk, want zij hebben wel moeten delen toen hun eigen ouder overleed.