Net als in de film

19 - 6 -2024

Hoe weet de notaris nu dat er iemand is overleden?
Worden alle erfgenamen vanzelf opgeroepen op het notariskantoor? Dit zijn vragen die regelmatig worden gesteld. Soms denkt men dat alle erfgenamen het testament voorgelezen krijgen op het notariskantoor. In films wordt dit nogal eens zo gedaan. Of dat erfgenamen zelfs al tijdens de uitvaart te horen krijgen wie de erfgenamen zijn.

Misschien heeft u recent op tv de serie “Zussen” ook gezien, waarin een notaris voorkwam. Ik vond de manier waarop de notaris de (voor elkaar onbekende) zussen tegelijk op kantoor ontving en hen op de hoogte stelde van elkaars bestaan en het testament van hun gemeenschappelijke vader, niet echt realistisch. Daarnaast werd de notaris zoals gebruikelijk heel clichématig vertolkt door een oudere, kalende man in grijs pak.

De praktijk in Nederland is gelukkig in meerdere opzichten anders.

Een notaris krijgt niet automatisch bericht na overlijden en komt niet uit zichzelf in actie. De gemeente geeft het overlijden niet door aan de notaris. De notaris wacht af totdat hij een opdracht krijgt om in een nalatenschap te gaan handelen. Gebruikelijk is dat één van de erfgenamen of familieleden na overlijden met de notaris contact zoekt. De aanleiding voor het contact met de notaris is vaak dat na overlijden een rekening door de bank is geblokkeerd en de erfgenamen over die rekening willen beschikken en betalingen willen doen. De bank vraagt dan vaak om een verklaring van erfrecht die door de notaris wordt opgesteld. In die verklaring staat wie de erfgenamen zijn en of die erfgenamen de erfenis aanvaard hebben of misschien beneficiair hebben aanvaard.
Overigens krijgt de notaris die het laatste testament heeft opgesteld van een overleden persoon wel van de Belastingdienst het rechtstreekse verzoek om het testament te registreren. (De Belastingdienst heeft dan zelf uitgezocht dat dit testament er is).

Na het eerste telefoontje aan de notaris zal de notaris een bespreking houden met één of meer van de erfgenamen. Als de overledene een testament gemaakt had, komt dit in deze bespreking aan de orde. Via het Centraal Testamentenregister gaat de notaris na of er een testament is gemaakt en zo ja, bij welke notaris. Is er geen testament, dan gelden de wettelijke regels voor de erfopvolging.

De erfgenamen die op dat moment nog van niets weten, ontvangen van de notaris schriftelijk bericht. In de eerste brief van de notaris komt onder meer aan bod wie de erfgenamen zijn op basis van het testament of de wet. Ook wordt uitgelegd dat een erfgenaam de nalatenschap al dan niet en op welke manier kan aanvaarden.

Als alle erfgenamen op de hoogte zijn gebracht en zij aan de notaris hebben laten weten of zij de erfenis willen ontvangen, kan de verklaring van erfrecht worden opgesteld. Op basis van de verklaring van erfrecht kunnen de erfgenamen of de gemachtigde die namens de erfgenamen optreedt, weer over de bankrekening beschikken. De verklaring kan vervolgens door de notaris in het Kadaster worden ingeschreven zodat het onroerend goed van de overledene op de juiste naam komt te staan.