Samenwoners, zorg ook juridisch goed voor elkaar.

20 - 8 -2020

Als je gaat samenwonen, moet er veel geregeld worden. Leuke dingen zoals het uitzoeken van nieuwe meubels, het kiezen van de gordijnen en het houden van een house warming. Maar er moeten ook zaken regelen die wellicht wat minder feestelijk zijn.
Blijft de ander wel verzorgd achter als een van de partners overlijdt? Wat gebeurt er met de gezamenlijke woning als de partners uit elkaar gaan? En wat gebeurt er verder als de relatie stuk loopt? Als partners het elkaar comfortabel willen maken, is het belangrijk om bij dergelijke onderwerpen stil te staan en om deze vast te leggen in een samenlevingscontract en een testament.

Samenlevingscontract
In een samenlevingscontract wordt onder andere vastgelegd wie wat betaalt. Denk daarbij aan de kosten die samenhangen met de aanschaf van een huis of de woonlasten, de boodschappen en de verzorging en opvoeding van kinderen. Vastgelegd kan worden welke goederen privé-eigendom en welke goederen gezamenlijk eigendom zijn en bijvoorbeeld van wie welke auto is.

Een belangrijk onderwerp in een samenlevingscontract is het opnemen van investerings-afspraak. Daarmee wordt vastgelegd dat als de partners uit elkaar gaan de partner die meer geïnvesteerd heeft in bijvoorbeeld de gemeenschappelijke woning, zijn/haar geld terug krijgt.

Een ander belangrijke regeling in een samenlevingscontract is het verblijvensbeding. Daarmee kan worden geregeld dat als een van de partners overlijdt, alle gezamenlijke bezittingen toe komen aan de andere partner.
Samenwoners zijn op grond van de wet geen erfgenamen van elkaar.
Dat kan tot vervelende situaties leiden als er sprake is van een gezamenlijk vermogen. Indien niets geregeld wordt, kan de familie van de overleden partner aanspraak maken op het aandeel in het gezamenlijke vermogen van de overleden partner. Dat betekent misschien wel dat de overgebleven partner de gezamenlijke woning moet verkopen om de familie van de overleden partner het aandeel waar ze recht op hebben te kunnen uitbetalen. Door een verblijvensbeding op te nemen in het samenlevingscontract, mogen alle gezamenlijke bezittingen bij de achtergebleven partner blijven.
Het afsluiten van alleen een overlijdensrisicoverzekering is overigens niet genoeg!
Ik merk in de praktijk dat samenwoners menen dat daarmee alles afdoende geregeld is. Daarmee ontvangt de langstlevende partner echter alleen geld; niet de eigendom van het huis.

Testament opstellen
Als samenwoners kinderen hebben, dan is het altijd raadzaam ook een testament op te laten stellen. Kinderen hebben namelijk recht op een aandeel in de nalatenschap van hun ouders. In een testament kan vastgelegd worden dat het uitkeren van het erfdeel van een kind wordt uitgesteld tot het overlijden van de langstlevende ouder. In dat geval komt de langstlevende niet in financiële problemen.

Fiscaal partnerschap
Samenwonen heeft ook fiscale consequenties doordat men fiscaal partner wordt. Denk daarbij aan het verdelen van aftrekposten en het krijgen van heffingskortingen. Samenwonen kan gevolgen hebben voor de hoogte van toeslagen of uitkeringen. Veranderingen in de situatie moeten zelf worden doorgegeven aan de belastingdienst.

Pensioen
Samenwoners kunnen elkaar aanwijzen als partner voor het nabestaandenpensioen, anders gaat het partner pensioen verloren. De aanwijzing gaat niet automatisch. De meeste pensioenmaatschappijen verlangen dat de aanwijzing van de partner is vastgelegd in een notarieel samenlevingscontract.

Erkenning en aanvragen gezag eventuele kinderen
Als samenwoners kinderen krijgen, dient de vader de kinderen te erkennen bij de gemeente en daarnaast bij de Rechtbank het gezag te regelen.