Spreken is zilver; zwijgen "kost" goud.

16 - 8 -2018

Als iemand op de hoogte is van een erfenis, maar onderdelen van de erfenis achterhoudt of verzwijgt voor de andere erfgenamen, dan bestaat het risico dat hij zijn eigen aandeel misloopt!

Een dergelijk geval deed zich enige tijd geleden voor bij het Gerechtshof in Den Haag. Dochter Annelies en zoon Johan erfden de nalatenschap van hun moeder. Naar pas later bleek, was Johan enkele maanden voor het overlijden van moeder naar Zwitserland gereisd om een bedrag van ruim €600.000 naar zichzelf over te maken. Ook na het overlijden van moeder had Johan dit niet verteld aan zus Annelies.

Annelies startte een procedure bij de rechter tegen haar broer Johan toen ze later hoorde van de grote overboeking. Annelies vond dat het overgemaakte bedrag ook aan haar moest toekomen, omdat het tot de erfenis behoorde. Ze stelde dat broer Johan de overboeking had gedaan zonder dat hun moeder daartoe opdracht had gegeven en tevens dat hij de overboeking had verzwegen.

Dochter Annelies vroeg aan de rechter om toepassing van het artikel in de wet waardoor erfgenamen hun aandeel in verzwegen bestanddelen van een nalatenschap kwijtraken.

De wet bepaalt namelijk dat de deelgenoot (zoals een erfgenaam) die zwijgt over een goed dat tot de gemeenschap (zoals een nalatenschap) behoort, zijn aandeel daarin verbeurt. Dat wil zeggen dat hij zijn aandeel in de verzwegen bezitting kwijtraakt aan de andere deelgenoten. Het goed wordt dus alsnog verdeeld, maar de verzwijgende partij wordt bij die verdeling overgeslagen.

Als deze straf voor de oneerlijke erfgenaam niet zou bestaan, dan zou het gevolg van (ontdekking van) verzwijging alleen maar zijn dat een dergelijk vermogensbestanddeel alsnog verdeeld wordt. De verzwijgende erfgenaam heeft dan niets te verliezen, maar alles te winnen door niet eerlijk te zijn tegenover de anderen en te proberen bepaalde zaken voor zichzelf te houden.

Om te kunnen spreken van ‘verzwijging’ moet aan strenge eisen worden voldaan. Zo moet er sprake zijn van opzet. Opzettelijk verzwijgen houdt in dat de oneerlijke deelgenoot moet wéten, dat die bezitting eigenlijk verdeeld moet worden. Weet hij dat niet, dan werkt de strafbepaling niet. Het kan zijn, dat een erfgenaam er van uitgaat dat een bepaald goed buiten de verdeling mag blijven, omdat hij meent dat het tijdens het leven van de erflater al was weggegeven, het eigendom was van iemand anders, of bijvoorbeeld als eigen vermogen toebehoorde aan de echtgenote van erflater. In zulke gevallen is het lastig om te kunnen spreken van opzet.

Omdat Johan met geen enkel schriftelijk stuk kon aantonen dat zijn moeder hem het bedrag had willen schenken, concludeert de rechter dat hij het geld eigenmachtig naar zichzelf had overgemaakt. Omdat Johan in het contact met zijn zus Annelies in eerste instantie niet over de overmaking heeft gesproken, vindt de rechter dat er sprake is van opzettelijk verzwijgen.

Johan raakte dus zijn deel kwijt. Hij moet niet alleen de helft van het bedrag van zijn zus Annelies, maar ook zijn eigen helft van het bedrag aan Annelies betalen.