Vermogende oma blijkt failliet

19 - 4 -2018

Het was een lieve oma. Met Kerst gaf ze alle kleinkinderen vijftig euro. En ook op verjaardagen was ze vrijgevig. Ze had nog nooit rood gestaan en alle rekeningen werden op tijd betaald. Ze had een gevulde spaarrekening en een eigen huis. Toch bleek ze na haar overlijden eigenlijk failliet te zijn. Hoe kan dat?

Haar echtgenoot was overleden in 1998. Het testament van opa behelsde een langstlevende-regeling waardoor het hele vermogen eigendom werd van oma. De drie kinderen waren wel erfgenaam maar zij kregen het erfdeel van hun vader in de vorm van een vordering op oma en de vordering groeide volgens het testament ieder jaar aan met rente. Die rente was wel 6 % per jaar. De vordering van alle drie de kinderen was dus inclusief de rente in de tussentijd verveelvoudigd. De waardestijging van het huis van oma sinds overlijden van opa in 1998 kon niet voorkomen dat de schuld aan de kinderen groter was geworden dan de waarde van het bezit toen oma overleed. Oma had geen groot pensioen en had na het overlijden van opa een beetje ingeteerd op het spaargeld.

Het bezit van oma was per saldo negatief (vanwege de grote schuld aan de kinderen).
Dit kan zorgen voor onverwachte gevolgen als niet alle erfgenamen de nalatenschap voorzichtig (beneficiair) aanvaarden.
Ook als één van de kinderen vóór de langstlevende (oma) overlijdt, wordt het ingewikkeld. Degene die dan van oma erft en degene die de vordering uit de nalatenschap van opa heeft op oma hoeven dan niet meer per definitie dezelfde personen te zijn.
Je kunt dan als zuiver aanvaard hebbende erfgenaam van oma bijvoorbeeld gedwongen worden om de hoge opgerente schuld vanwege de nalatenschap van opa te betalen. Per saldo ben je dan armer geworden van oma’s erfenis.

Ook als de kinderen van opa niet dezelfde zijn als de kinderen van oma, kun je als kind van oma lelijk je neus stoten bij het zuiver aanvaarden van haar erfenis. De kinderen van opa met de vordering op oma uit de nalatenschap van opa zijn dan (evenals in het voorbeeld hiervoor) anderen dan de erfgenamen van oma. Op die wijze komen twee groepen kinderen tegenover elkaar te staan, waarbij de kinderen van opa als schuldeisers er beter voor staan.

Denk niet te snel dat er niets bijzonders speelt en neem even de tijd om de erfenis met een notaris te bespreken. Deze controleert ook altijd of er misschien toch een (nieuw) testament is gemaakt. Voor de afwikkeling zelf is niet altijd de notaris betrokken gedurende de hele afwikkeling, dat kunt u vaak wel zelf. Maar laat het eerst even controleren …. bij de notaris. Bij banken wordt met name bij eerste overlijden erg soepel en te eenvoudig omgegaan met het niet noodzakelijk achten van een notariële verklaring van erfrecht. Daardoor blijft ter zake doende voorlichting echter ook achterwege. Goedkoop is daardoor vaak toch duurkoop.