Voogdij regelen via de rechtbank?

20 - 3 -2014

Voogdij regelen via de rechtbank? Of kiezen voor extra voorlichting?

Per 1 april 2014 treedt een nieuwe wet in werking. Met ingang van die datum kunnen ouders een voogd aanwijzen via het gezagregister bij de rechtbank.

Indien u een kind krijgt terwijl u gehuwd bent, dan heeft u gezamenlijk gezag over het kind. Dat betekent dat u samen moet beslissen over bijvoorbeeld schoolkeuze of medische behandeling van uw kind. Indien u niet gehuwd bent, dan heeft alleen de moeder van het kind automatisch gezag. Om een juridische band met het kind te krijgen, dient de vader het kind te erkennen. Het gezag van de vader kan worden aangevraagd bij de rechtbank.

Als één van de ouders (met gezag) overlijdt, dan houdt de overblijvende ouder alleen het ouderlijk gezag. Deze ouder is dan alleen bevoegd om beslissingen over het kind te nemen als deze ook het gezag heeft. Toeziende voogdij bestaat sinds medio jaren negentig niet meer. Het gezag over een kind eindigt als een kind meerderjarig is, te weten 18 jaar.

Overlijdt u beiden voordat uw kind meerderjarig is, dan heeft niemand meer met gezag over uw minderjarige kind. De Kantonrechter zal dan  -vaak in overleg met de familie- bepalen wie het beste tot voogd benoemd kan worden. Een kind van 12 jaar of ouder wordt daarbij door  de Kantonrechter gehoord. Om te voorkomen dat de Kantonrechter iemand tot voogd over uw kind benoemt die u niet geschikt vindt, kunt u in een testament een voogd benoemen voor het geval in de voogdij voorzien dient te worden na overlijden. Met ingang van 1 april aanstaande kan dit dus ook via het (openbare) gezagregister van de rechtbank.

Toch biedt een voogdijbepaling in een testament (notariële akte) een aantal waarborgen, zoals de controle van de vrije wil van de testateur en de controle van uw identiteit. Daarnaast heeft de notaris hierin ook een voorlichtende rol. Deze staat bovendien stil bij andere zaken die u voor de kinderen kunt vastleggen, die niet aan de orde komen indien u de voogdijvoorkeur laat weten bij de rechtbank. Ik geef een paar voorbeelden:

Bewindregeling: zoals gezegd eindigt de voogdij als uw kind 18 jaar oud is. Dit is voor sommige kinderen te jong om al over de erfenis te kunnen beschikken. Daarin kan worden voorzien door een bewind over het erfdeel in te stellen tot een hogere leeftijd, bijvoorbeeld 23 jaar. In het testament staat wie de bewindvoerder is, dat kan dezelfde persoon zijn als de voogd of juist iemand anders (ook tijdens de voogdij).
Uitsluitingsclausule: met een uitsluitingsclausule kunt u vastleggen dat uw erfenis voor uw eigen kind is en niet voor zijn of haar partner waarmee uw kind gehuwd is in gemeenschap van goederen. Bij een echtscheiding van uw kind behoeft  uw erfenis dan niet te worden gedeeld met de ex-partner van uw kind. Bij overlijden van uw kind is dit anders, tenzij u ook een tweetrapsmaking opneemt. Dit laatste heeft echter weer administratieve nadelen voor uw kind.
Ook wordt bij het opstellen van een testament tevens stil gestaan bij het treffen van regelingen die ervoor zorgen dat uw kinderen –afhankelijk van uw situatie- minder erfbelasting behoeven te betalen.

Kortom, de nieuwe regeling waarbij de voogdij kan worden geregeld via het gezagregister, lijkt in eerste instantie wellicht eenvoudig en praktisch, maar u mist daarmee voorlichting die  u op ideëen kan brengen!