Waarom wachten tot het laatste moment?

19 - 10 -2023

December geeft altijd een piek in de notariële werkzaamheden. De reden voor de drukte is vaak fiscaal ingegeven. Indien in het nieuwe jaar nieuwe regels van toepassing zijn, kan het soms voordeliger zijn om iets nog in december te laten plaats vinden.

Ik noem als voorbeelden: het besteden van spaargeld aan een eigen woning of het oprichten van een B.V. om daarin spaargeld of ander Box 3 vermogen in te brengen (bijvoorbeeld onroerend goed) of de onderneming. Vaak ligt hier een fiscaal advies aan ten grondslag en was het besluit om dit daadwerkelijk uit te gaan voeren nog even uitgesteld.

Zo is ook het doen van schenkingen in december altijd een hot item. Onder de Kerstboom worden door veel families de vrijstellingen nog benut.
Indien tijdens leven schenkingen worden gedaan, wordt de nalatenschap bij overlijden  verkleind. Zo kan jaarlijks het vrijgestelde bedrag worden geschonken aan kinderen (bedrag 2023: €6.035) of aan kleinkinderen of anderen (bedrag 2023: €2.418).
Omdat de schenking van schenkbelasting is vrijgesteld, hoeft er geen schenkbelasting betaald te worden en uiteindelijk ook geen erfbelasting omdat het geschonken bedrag niet meer geërfd wordt. Daardoor valt de aanslag erfbelasting lager uit.

Toch is de vraag waarom de vrijstellingen niet eerder worden benut en vaak gewacht wordt tot eind december.

Bij het doen van schenkingen zit er namelijk nog wel een spreekwoordelijk addertje onder het gras. Ik zeg weleens gekscherend tegen de begiftigden dat ze het half jaar na de schenking extra goed voor de schenker moeten zorgen. Maar dat is niet voor niets!

Bij schenkingen geldt de zogenoemde 180-dagen regel. Indien de schenker binnen 180 dagen (een half jaar) na de schenking zou overlijden, wordt alles wat binnen zes maanden voor overlijden is geschonken, opgeteld bij de nalatenschap van de schenker. De begiftigde wordt dan geacht het geschonken bedrag toch geërfd te hebben. Als de begiftigde dezelfde is als de erfgenaam, wordt erfbelasting berekend over de erfenis (inclusief de schenking) zonder (ook) de schenkbelasting-vrijstelling te kunnen gebruiken. Het verlagen van de erfenis is dan met de schenking niet bereikt.

Een vrijstelling schenkbelasting geldt per kalenderkaar. Het kalenderjaar begint zoals bekend op 1 januari. Waarom dan wachten tot december met het benutten van de vrijstelling? Als de termijn van 180 dagen eerder ingaat, is die termijn in een kalenderjaar eerder veilig gesteld, zodat de kans groter is dat de vrijgestelde schenking niet alsnog met erfbelasting belast zal worden.

Hoewel een schenking van geld in beginsel vormvrij kan geschieden, is het voor het bewijzen van de uitsluitingsclausule aan te raden de schenking in een notariële akte vast te leggen. Overigens is een schenking “op papier”, waarbij de schenker het geschonken bedrag schuldig blijft aan de begiftigde, niet vormvrij. Deze dient in een notariële akte te worden vastgelegd.