Warme zomer en de koude kant

21 - 8 -2024

Ondanks dat op Instagram de vakantiefoto’s er voor de buitenwereld soms jaloersmakend uitzien, blijkt de zomervakantie ieder jaar weer een periode te zijn waarin (huwelijkse) verhoudingen op scherp zijn komen te staan. Regelmatig is er na de zomer een hausse in het aantal echtscheidingen (evenals na de Kerst), hetgeen de notaris vervolgens merkt omdat het aantal verdelingen van woningen een piek laat zien.

Een scheiding is triest nieuws, vaak ook voor (groot)ouders. Als een kind gaat scheiden, hebben de ouders meestal ook zorgen en verdriet. Instandhouding van een goede relatie met een schoonkind kan ook voor de (groot)ouders belangrijk en een uitdaging zijn, bijvoorbeeld om de kleinkinderen nog te kunnen blijven zien.

Ouders willen echter vrijwel altijd dat ingeval van echtscheiding het schoonkind niets meer zal erven van hen. De koude kant moet beslist uitgesloten worden! Ik zie ingeval van echtscheiding van een kind vaak ouders terug om hun testament op dit punt nog eens te laten nakijken.

Indien een kind is getrouwd of een geregistreerd partnerschap is aangegaan vóór 2018 zonder vooraf huwelijksvoorwaarden te hebben gemaakt, dan is het kind getrouwd in algehele gemeenschap van goederen. Indien een ouder overlijdt voordat de echtscheiding een feit is (meer specifiek: voordat het verzoekschrift tot echtscheiding is ingediend), dan zou de erfenis voor de helft kunnen toevallen aan het schoonkind. Dit is het geval indien de ouders geen testament hebben gemaakt. Om de erfenis buiten de gemeenschap van goederen te laten vallen bij het kind (en dus alleen van het eigen kind te laten zijn), dienen de ouders in een testament een uitsluitingsclausule te hebben opgenomen.

Bij huwelijken of geregistreerd partnerschappen van na 2018 geldt dat de koude kant sowieso op grond van de nieuwe wet automatisch niet meedoet in de erfenis van de schoonouders. Behalve als het kind en schoonkind huwelijksvoorwaarden hebben gemaakt waarin zij hebben afgesproken dat erfenissen gedeeld worden. Indien ouders niet weten of hun kind dit laatst wellicht heeft gedaan, blijft het toch de veiligste manier om zelf in het eigen testament de uitsluitingsclausule op te nemen.

Meestal wordt de uitsluitingsclausule zo geformuleerd dat de erfenis ook niet aanmerking mag worden genomen bij de toepassing van een verrekenbeding en tussen het kind en diens partner. Dit komt dan weer van pas als een (ongehuwd) kind in een samenlevingsovereenkomst een verrekenbeding zou hebben afgesproken.

Wat kunt u verder nog regelen voor uitsluiting van de koude kant?
Een ex schoonkind kan nog (indirect) in beeld komen indien het eigen kind vóór de ouder overlijdt en daardoor de kleinkinderen erfgenamen zijn. Of als het kleinkind in het testament een legaat krijgt. Als het kleinkind daarna dan zelf weer (ongehuwd, zonder kinderen en zonder testament) overlijdt, is het ex schoonkind meestal zijn/haar erfgenaam, inclusief van de van de grootouders verkregen erfenis.
Om ervoor te zorgen dat het ex schoonkind niet via de kleinkinderen erft, kan een zogenoemde tweetrapsmaking worden opgenomen in het testament. Een tweetrapsregeling is echter geen eenvoudige regeling en het succes daarvan hangt af van de zorgvuldigheid van de administratie van de verkrijger.

Om na een echtscheiding uit te sluiten dat het ex schoonkind (gedurende minderjarigheid van het kleinkind) enige zeggenschap krijgt over de van de grootouders, kan vervolgens ook een bewindregeling worden opgenomen. In de bewindregeling kan dan iemand anders dan de ouder worden aangewezen om de erfenis te beheren totdat het kleinkind een bepaalde leeftijd bereikt.